Segregacja odpadów tekstylnych
Produkcja tekstyliów pochłania ogromne ilości zasobów naturalnych i bardzo często jest uciążliwa dla środowiska. W trakcie procesu produkcyjnego stosuje się wiele różnych substancji chemicznych, które w przeważającej mierze są nie tylko szkodliwe dla samego środowiska, ale również dla zdrowia ludzi. Największe koszty środowiskowe skupione są jednak nie w fazie samego użytkowania produktów tekstylnych, lecz w fazie produkcji i składowania odpadów. Sam przemysł tekstylny na świecie w dalszym ciągu nie jest wystarczająco przejrzysty w swym działaniu, co powoduje, że koszty środowiskowe są stale przerzucane bez większej kontroli. Jest to sprzeczne m.in. z celami zrównoważonego rozwoju ONZ.
Naprzeciw temu wyzwaniu wyszła Unia Europejska, próbując zaradzić jednemu z problemów, jakim jest niekontrolowany przepływ odpadów tekstylnych, na razie podejmując próby ich segregacji. Chociaż UE swym zasięgiem obejmuje jedynie część Europy, to jednak warto docenić starania państw członkowskich próbujących zaradzić temu problemowi.
W tym właśnie celu UE przyjęła 30 maja 2018 r. dyrektywę 2018/851, zmieniającą dyrektywę 2008/98/WE w sprawie odpadów. Jedną z najważniejszych kwestii poruszonych
w dyrektywie jest konieczność wyodrębnienia od początku 2025 roku nowej frakcji odpadów – tekstylia.
Problematyczna segregacja
Rodzi to nie tylko nowe wyzwania, ale również nowe problemy. Znowelizowana w 2019 r. ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wprowadziła jedynie obowiązek przyjmowania tekstyliów przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych od 1 stycznia 2025 r. Nie ma zatem prawnego obowiązku ustalania terminów ich zbierania (wzorem zbierania gabarytów, np. co kilka miesięcy), albo dedykowanego worka, lub pojemnika, co pociągałoby za sobą natychmiastowe zwiększenie kosztów. Skutkiem może być zatem wyrzucanie tekstyliów do śmieci zmieszanych. Ze względu na to, iż gminy nie muszą uszczegółowiać w regulaminach czym jest spełnienie warunku segregacji, nawet niewielka ilość nieposegregowanych odpadów może przesądzić o wymierzeniu podwyższonej opłaty za odbiór odpadów. Podkreśla to również Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 maja 2022 r. (sygn. III FSK/4930/21) „wykazanie chociażby jednego przypadku nieprzestrzegania przyjętej zasady segregacji odpadów pociąga za sobą obowiązek nałożenia na podmiot zainteresowany opłaty w stawce właściwej dla nieselektywnego zbierania odpadów”.
Mając na uwadze powyższe, obecnie obowiązujące przepisy nie pozwalają na jednoznaczne określenie jak zorganizować wypełnienie nowych obowiązków, lecz przewidują kary dla mieszkańców czy przedsiębiorców za ich niewypełnianie. Konieczna jest zatem współpraca jednostek samorządu terytorialnego, m.in. z organizacjami zrzeszającymi pracodawców.
Nowy obowiązek środowiskowy dla przedsiębiorców
Należy pamiętać, iż przedsiębiorstwa, które na pozór nie są objęte nowymi regulacjami, mogą mieć na swoim stanie posiadania odzież BHP, która po upływie przeznaczonego okresu użytkowania, lub po jej zużyciu, musi być przekazana na odpady w sposób uwzględniający konieczność segregacji. W obiektach gastronomicznych będzie to dotyczyło np. obrusów,
w obiektach hotelowych pościeli, w sektorze ochrony zdrowia fartuchów ochronnych, branży kosmetycznej i wellness – ręczników. Zakres możliwości stosowania nowych przepisów jest więc szeroki.
Jak widać na powyższym przykładzie, na podstawie kolejnych przepisów środowiskowych wzrasta zakres odpowiedzialności, która w głównej mierze może być problematyczna dla przedsiębiorców. Odpowiedzią na szereg nowych wyzwań, jest odpowiednie i odpowiedzialne przygotowanie się przedsiębiorstw do wszystkich wymogów środowiskowych. Warto zatem korzystać z firm doradztwa środowiskowego, co w konsekwencji pozwala na uniknięcie ewentualnych (w przypadku przedsiębiorstw nierzadko dużych) sankcji finansowych.
dr inż. Marcin K. Olejnik
Manager ds. operacyjnych Grupa Amber
