Okazją do naszej rozmowy jest nagroda przyznana przez WFOŚIGW w Katowicach – Zielony Czek w kategorii Gmina przyjazna dla czystego powietrza. Opatów ma charakter rolniczy z nieskażoną glebą, czystym powietrzem i wodą, dlatego chyba to wyróżnienie nie jest zaskoczeniem?

A jednak myślę, że to było zaskoczenie. O statuetkę ubiegało się wiele zacnych gmin, które są mocno zaangażowane w ochronę powietrza. Jesteśmy zaszczyceni, że nasze działania oraz praca zostały docenione. Cieszymy się żyjąc w regionie w niewielkim stopniu skażonym przez działalność ludzką. Gmina Opatów jest położona na Zielonym Wierzchołku Śląska. Mamy wodę z ujęcia głębinowego, która ma doskonałe walory. Brak mocno rozbudowanego przemysłu sprawia, że możemy się cieszyć naturalną przyrodą, na tyle, na ile jest to w dzisiejszych czasach jeszcze możliwe. Jakość naszego powietrza poprawia się z roku na rok. Mieszkańcy mają do nas zaufanie i intensywnie korzystają z dotacji na wymianę źródeł ciepła oraz termomodernizację. Dzięki temu poprawia się stan naszego zdrowia. W coraz mniejszym stopniu do naszych płuc trafiają toksyny pochodzące z niskiej emisji.

Nagroda została przyznana, m.in. za realizację Programu Ograniczenia Niskiej Emisji. Jakie działania podjęte w tym zakresie w ostatnich latach?

W naszej gminie mieszkańcy intensywnie korzystają z programu Czyste Powietrze. Ludzie bardzo dbają o swoje domy i chcą żyć w przyjaznym otoczeniu. Regularnie remontują swoje obejścia, a dotacje pozwalają im na sięganie po materiały i źródła ogrzewania najlepszej jakości. Prowadzimy punkt konsultacyjny Programu Czyste Powietrze, który jest oblegany i dzięki owocnej współpracy z mieszkańcami od 2021r. do 2022r.  w WFOŚiGW w Katowicach zostało przyjętych 269 wniosków na wymianę źródła ciepła i termomodernizację. W ten sposób uplasowaliśmy się na 8 miejscu w Ogólnopolskim Rankingu Gmin w Programie Czyste Powietrze i 2 miejscu w województwie śląskim w 2022r.

Gmina Opatów może się pochwalić 1 miejscem w województwie śląskim w rejestrze informacji o źródłach ogrzewania budynków określanym jako Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków. Dzięki danym tam zawartym Ekodoradczyni oraz pracownicy działu ochrony środowiska posiadają wiedzę, które budynki są nadal wyposażone w nieefektywne źródła ciepła i mogą bezpośrednio kontaktować się z właścicielami tych budynków w celu przedstawienia im możliwości otrzymania dotacji na wymianę źródła ciepła i termomodernizację oraz korzyści płynących z tych zmian. 

W tej chwili zgodnie z CEEB jest zamontowanych 1102 kotły spełniające obowiązujące normy, co stanowi ponad 54% wszystkich budynków w Gminie Opatów. Wymiana tych źródeł ciepła ma bezpośredni wpływ na poprawę jakości powietrza. W 2022r. w Gminie Opatów tylko 2 razy został przekroczony II poziom dla pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu.

W jaki sposób zachęcacie mieszkańców do wybrania bardziej ekologicznych sposobów ogrzewania domów? 

Edukujemy na wiele różnych sposobów i staramy się dotrzeć do mieszkańców lubiących nowoczesne technologie, ale także tych, którzy wolą tradycyjne formy przekazu. Piszemy artykuły do gazety oraz roznosimy ulotki informacyjne. Przekazujemy materiały w trakcie spotkań i festynów. Poprzez social media docieramy do dużej grupy odbiorców. Ekodoradczyni prowadzi live’y na swojej stronie na Facebooku, które są bardzo chętnie oglądane. Do tego rolki i posty zarówno na stronie Ekodoradczyni jaki i urzędu bardzo się sprawdzają.  Jednakże to bezpośrednie spotkania i rozmowy wnoszą spokój i pozwalają wyciągać wnioski co do indywidualnej sytuacji danego mieszkańca. W dobie kryzysu energetycznego pojawiają się liczne wątpliwości, które staramy się rozwiać w punkcie konsultacyjno-informacyjnym Programu Czyste Powietrze. Poświęcamy bardzo dużo czasu na rozmowy zarówno bezpośrednie jak i telefoniczne. Mieszkańcy czują się bezpiecznie dzięki współpracy z pracownikami urzędu. Dlatego nie zwlekają zbyt długo z podejmowaniem decyzji o tak szeroko zakrojonych inwestycjach. 

Jakimi innymi jeszcze przedsięwzięciami na rzecz bycia eko może pochwalić się Opatów?

Organizujemy spotkania i edukujemy poprzez social media. Ekodoradczyni intensywnie prowadzi swoją stronę na FB. Organizuje także zajęcia z dziećmi i młodzieżą dzięki czemu rozszerza miłość do środowiska i natury. Pokazuje co nie działa i jak należy zmieniać nasze nawyki na bardziej ekologiczne. Uczniowie bardzo chętnie uczestniczą w konkursach jak: „Błękitne niebo czy SMOG?” na plakat, akcjach: Ukochaj Słowiański Drzewostan czy Tydzień bez opakowań foliowych w Gminie Opatów oraz warsztatach plastycznych dla uczniów o tematyce przyrodniczej i przywracaniu niebu błękitu. Jesteśmy z mieszkańcami także w trakcie rodzinnych uroczystości jak pikniki. W czasie pikniku Zdrowo i Kolorowo Ekodoradczyni malowała z uczniami drewniane tabliczki, które mają zniechęcać do zaśmiecania lasów. W 2022r. została oddana do użytku zmodernizowana oczyszczalnia ścieków. Dzięki jej powiększeniu i unowocześnieniu można było rozbudować kanalizację o kolejne miejscowości. Stawiamy także na ruch i poprzez angażowanie w sport oraz sztukę chcemy odciągnąć młodzież od nadmiernego korzystania z urządzeń elektronicznych. Już niebawem zostanie oddane do użytku nowoczesne boisko przy Szkole Podstawowej w Opatowie. Świętujemy Dzień Ziemi oraz Sprzątania Świata. Namawiamy do jazdy na rowerze i spacerów  w lesie. Bliskość natury i dbałość o środowisko ma niezwykle korzystny wpływ na stan emocjonalny i fizyczny, przyspiesza regenerację organizmu i poprawia komfort życia. Widzimy, że nasze działania pro ekologiczne podobają się mieszkańcom i to nas cieszy. 

Warto pamiętać, że działania na rzecz ochrony środowiska podejmowane przez samorządowców poprawiają również standardy życia jej mieszkańców. Czy tak jest również w gminie Opatów?

Jest to bardzo trafne stwierdzenie. Pragniemy kontynuować współpracę z mieszkańcami na tych polach, gdzie ona się doskonale sprawdza. Edukować i proponować korzystanie z dotacji, które chronią środowisko i ulepszają życie. Nasza gmina rozkwita. Domy nie tylko są bardziej komfortowe w użyciu, ale są zdecydowanie piękniejsze dzięki termomodernizacji. Zyskujemy czyste powietrze oraz w wieloletniej perspektywie również oszczędności finansowe. Zastosowanie pomp ciepła czy innych typów ogrzewania pomieszczeń, które nie wymagają dużego zaangażowania w obsługę, jest bardzo korzystne dla osób starszych, chorych oraz zapracowanych. Zamiast spędzać czas w kotłowni można odpoczywać lub cieszyć się chwilami z rodziną. Świetnie działający wodociąg oraz kanalizacja nie tylko chronią gleby i wodę, ale niezwykle mocno ułatwiają i poprawiają standard życia.

Jakie plany na najbliższe lata ma gmina, jeśli chodzi o inwestycje komunalne w istniejącą infrastrukturę, która będzie miała wpływ na ochronę środowiska?

Będziemy rozszerzali rozbudowę kanalizacji o kolejne obszary na terenie gminy. W tej chwili kończymy budowę w miejscowości Zwierzyniec oraz kontynuujemy w miejscowościach Wilkowiecko i Opatów. Inwestujemy w  poprawę bazy sportowej i wyposażenie szkół. Im więcej środków uda nam się pozyskać, tym piękniej i zdrowiej będzie się żyło naszym mieszkańcom.

Rozmawiała Jaga Kolawa

Tekst powstał w celach informacyjnych i edukacyjnych w ramach projektu LIFE „Śląskie. Przywracamy błękit”