Mariusz Janas, Kierownik Zespołu Wdrażania i Koordynacji Projektów PO IiŚ Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach przedstawia działania i programy dofinansowania dla samorządów, gmin, a także mieszkańców województwa śląskiego w zakresie walki z niską emisją i likwidacją „kopciuchów”, realizowane przez WFOŚiGW.

Dobiega końca perspektywa unijna na lata 2014-2020. Ile środków z tego rozdania pozyskał Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach?

W chwili obecnej ze środków unijnych w ramach Działania 1.7 Kompleksowa likwidacja niskiej emisji na terenie województwa śląskiego WFOŚiGW ma podpisanych  ponad 170 umów z beneficjentami, na łączną kwotę dofinansowania ponad 600 mln zł. Łączna wartość projektów to ponad 1,1 mld złotych.

Jakie działania wspierał Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020?

W ogłaszanych konkursach wspieraliśmy projekty z trzech zakresów, tj. termomodernizację budynków wielorodzinnych, wymianę sieci ciepłowniczych i budowę nowych źródeł ciepła z kogeneracją. 

Możliwość ubiegania się o dotacje przez samorządy to była nowość? Czy wiele gmin skorzystało z tej opcji? 

Od 2019 roku z dofinansowania w Poddziałaniu 1.7.1 Wspieranie efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych w województwie śląskim tj.  termomodernizacji budynków wielorodzinnych skorzystało 71 gmin. Ponadto, program był skierowany do Wspólnot Mieszkaniowych i Spółdzielni Mieszkaniowych.

Ile konkursów ogłoszono, jaka jest liczba ich beneficjentów?

Ogłosiliśmy 15 konkursów, w ich wyniku zostało zawartych ponad 200 umów.

Kto otrzymał największe dofinansowanie?

Na termomodernizację budynków największe dofinansowanie otrzymało miasto Rybnik w kwocie 38,5 mln zł, na wymianę sieci ciepłowniczych Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej sp. z o.o. w Tychach, kwota dofinansowania wyniosła 56 mln zł.

Czy dzięki tym działaniom nastąpiła poprawa jakości powietrza w regionie?

Efekt poprawy powietrza na pewno odczują mieszkańcy wielu gmin, w tym najbardziej Rybnika. Ogółem termomodernizacji zostanie poddanych 660 budynków, powierzchnia użytkowa budynków poddanych termomodernizacji  to 847 056 [m²], szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych (CI) 45874,66 ton, zmniejszenie zużycia energii końcowej 416936,78GJ/rok.

Ponadto, zostanie wybudowane 45 km nowej sieci ciepłowniczej i  zmodernizowane 104  km sieci ciepłowniczej.

Pozostając przy temacie walki ze smogiem, warto przypomnieć, że zgodnie z obowiązującą w województwie śląskim tzw. uchwałą antysmogową, do 1 stycznia 2022 roku mieszkańcy muszą wymienić kotły starsze niż 10 lat lub te bez tabliczki znamionowej. Dotacje na ten cel są przydzielane w ramach programu „Czyste Powietrze”. Jak wygląda jego realizacja w katowickim Funduszu? 

W ramach Programu Priorytetowego Czyste Powietrze od początku jego funkcjonowania do katowickiego WFOŚiGW wpłynęło już 51 200 wniosków. Program cieszy się bardzo dużą popularnością!

Program działa od 2018 roku, czy obserwujecie wzmożone zainteresowanie w ostatnich miesiącach pozyskaniem środków na wymianę tzw. kopciuchów?

Ostatnie miesiące pokazują wzmożone zainteresowanie ze względu na konieczność wymiany najstarszych „kopciuchów”, która wymagana jest uchwałą antysmogową naszego województwa. WFOŚiGW w Katowicach poprzez współpracę z gminami dociera do szerokiego grona osób zainteresowanych wyminą źródeł ciepła – podpisanych zostało ponad 130 porozumień  z gminami dotyczących wspólnej realizacji i propagowaniu PPCP.

Warto dodać, że dotacja obejmuje szeroki zakres prac…

Tak. Beneficjenci programu korzystają z dofinansowania nie tylko na wymianę nieefektywnych źródeł ciepła, ale dokonują kompleksowej termomodernizacji budynków, wymiany stolarki okiennej, drzwiowej oraz korzystają z dofinansowania do montażu paneli fotowoltaicznych.

Pod koniec roku zostaną ogłoszone konkursy w ramach nowej perspektywy. 30% środków powinno być przeznaczonych na obszary związane z klimatem, transportem niskoemisyjnym i ochroną środowiska. To dużo, czy mało w ocenie potrzeb, które docierają do WFOŚiGW w Katowicach?

Potrzeby w  zakresie obszarów związanych z klimatem zawsze są duże. Jeżeli 30% środków z nowej będzie przeznaczone na te działania, to na pewno zostanie zrealizowanych wiele ważnych zadań związanych z ochroną środowiska i źródłami odnawialnymi. Dzisiaj największą naszą bolączką pozostaje walka z niską emisją i likwidacja „kopciuchów”. Częściowo ten problem rozwiązuje Program „Czyste Powietrze”, ale jest on skierowany do osób fizycznych zajmujących budynki jednorodzinne. WFOŚiGW w Katowicach jest  liderem w Polsce w realizowaniu tego programu.

W nowej perspektywie program Infrastruktura i Środowisko zostanie zastąpiony programem FEnIKS tj. Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko na lata 2021-2027. Przewidziano tam duże środki na Ochronę Środowiska. O ostatecznych kwotach możemy porozmawiać po zatwierdzeniu Programu. 

Rozmawiała Jaga Kolawa

Za treści zawarte w publikacji dofinansowanej ze środków WFOŚiGW w Katowicach odpowiedzialność ponosi Redakcja.