Start-upy jako siła napędowa innowacji i pomysłodawcy rozwiązań są kluczowe dla dalszego rozwoju i długoterminowej konkurencyjności niemieckiej gospodarki. Stanowiąc katalizator dla dynamicznej gospodarki i transformacji, start-upy pozostają w centrum uwagi inwestorów. Choć obecne środowisko inwestycyjne czyni inwestorów bardziej wybrednymi, pozyskanie funduszy jest nadal możliwe. Inwestycje w megatrendy są nadal dokładnie obserwowane.
Silny ekosystemem i aktywny krajobraz inwestycyjny
Niemcy są domem dla szerokiej gamy inwestorów, w tym aniołów biznesu, funduszy venture capital, podmiotów z grupy Corporate Venture Capital, czy Family Office. Dzięki wielu inkubatorom przedsiębiorczości, programom akceleracyjnym, centrom inkubacyjnym i przestrzeniom coworkingowym, niemiecki ekosystem dla start-upów kwitnie. Środowisko to oferuje zagranicznym start-upom dostęp do zasobów, wsparcia mentorskiego i możliwości nawiązywania kontaktów. Niemcy, jako kraj o silnej orientacji międzynarodowej, to miejsce goszczące liczne wydarzenia i konferencje, oraz promujące rozwój i wymianę kontaktów. Czynniki te umożliwiają współpracę pomiędzy krajowymi i zagranicznymi start-upami i inwestorami. Ważnym czynnikiem jest również ukierunkowanie na poszczególne branże. Sektory, w których niemieccy inwestorzy są szczególnie aktywni, obejmują na przykład technologię motoryzacyjną, fintech, opiekę zdrowotną, energię i technologię środowiskową. Zagraniczne start-upy mają szczególnie duże szanse na znalezienie inwestorów w tych sektorach.
Posiadanie odpowiednich kontaktów, dobre przygotowanie, wytrwałość i cierpliwość pozostają jednak kluczowymi czynnikami ułatwiającymi skuteczne znalezienie inwestora w Niemczech. Dobry biznesplan i spójny plan finansowy odgrywają decydującą rolę. Inwestor zazwyczaj zapoznaje się z dokumentami tylko raz; druga szansa jest rzadkością.
Zakończenie procesu rejestracji działalności jest początkiem procesu finansowania – Venture Capital i start-upy to dobrana para
Kapitał ryzyka jest nieodzownym składnikiem młodych, innowacyjnych firm. Gdy zainteresowanie inwestora zostanie już wzbudzone, wówczas konieczne jest zbliżenie się różnych stron z ich różnymi interesami i wypracowanie zrównoważonych, a przede wszystkim skutecznych ustaleń praktycznych. Nasze doświadczenie pokazuje, że ustalenia te są fundamentem dla owocnej współpracy. Droga do osiągnięcia tego momentu, zwłaszcza dla założycieli i inwestorów zagranicznych, jest daleka. Odnalezienie się w niemieckim labiryncie formalności, biurokracji i administracji wymaga również ustrukturyzowanego planu i włączenia kompetentnych ekspertów. Wprowadzenie solidnych ram dla działalności start-upu jest kluczowe dla jego skutecznego rozwoju. Start-upy często rezygnują z tego kierując się względami finansowymi – usługi konsultantów są przecież drogie.
Wiedza to siła – pomoc w praktycznym wdrożeniu inwestycji/ rundy finansowania
W tym miejscu z pomocą przychodzi instytut German Standard Setting Institute (GESSI). GESSI to wspólny projekt realizowany przez Business Angels Deutschland e.V. (BAND) i Startup-Verband e.V., mający na celu opracowanie trwałych, wyważonych i bezpłatnych standardowych wzorów umów dla inwestorów i start-upów – wzory tworzone są przy udziale doświadczonych prawników z różnych kancelarii. Katalog wzorów GESSI zawiera między innymi wzory dokumentów dotyczących pożyczek konwertowalnych, term sheets, rund finansowania, łączenia się podmiotów, tworzenia syndykatów, poolingu, udziału pracowników i wyjścia z inwestycji. Zagadnienia związane z łączeniem się zaangażowanych podmiotów, tworzeniem syndykatów i poolingiem, były opracowywane przez grupę roboczą GESSI, pracami której mieliśmy przyjemność kierować.
Dokumenty dostępne w GESSI stanowią solidną podstawę dla rozpoczęcia i przeprowadzenia procesu finansowania start-upów, umożliwiając zainteresowanym skoncentrowanie się na indywidualnych szczegółach i oferując rozwiązania dostosowane do potrzeb i przystępne cenowo.
Znajomość istniejących programów wsparcia i ich pełne wykorzystanie
Oprócz środków pochodzących od prywatnych inwestorów i banków, pomoc w finansowaniu start-upu mogą stanowić również środki publiczne. Wielu założycieli rezygnuje z pozyskiwania publicznych środków pomocowych. Wciąż funkcjonuje stereotyp, zgodnie z którym działania te wymagają zaangażowania zbyt dużego wysiłku, przy zbyt małych szansach na ich powodzenie. Nie zawsze jest to prawda. Warto zasięgnąć informacji o istniejących krajowych i regionalnych programach wsparcia lub możliwościach uzyskania dotacji, które są oferowane przez odpowiednie ministerstwa federalne, ministerstwa krajów związkowych i/lub państwowe banki pomocowe, takie jak KfW czy NRW-Bank. Zarówno niemiecka, jak i europejska scena wsparcia ma wiele do zaoferowania. Poniżej krótko przedstawiamy wybrane programy wsparcia:
INVEST – Dotacja do kapitału ryzyka INVEST
łączy start-upy i prywatnych inwestorów. Państwowy program wsparcia mobilizuje prywatny kapitał ryzyka po stronie Business Angels i pomaga start-upom znaleźć inwestora. Start-upy często upadają już na początku, ponieważ brakuje im niezbędnego kapitału ryzyka. W tym miejscu interweniuje Ministerstwo Gospodarki i Ochrony Klimatu z programem wsparcia INVEST.
NRW.Venture – Kapitał ryzyka dla start-upów
Celem funduszu NRW.BANK jest wspólne inwestowanie z prywatnymi inwestorami w młode, innowacyjne, często technologicznie zorientowane firmy.
KfW Start-up Förderung
Pożyczki na założenie firmy i wsparcie dla startupów i MŚP.
Asystent Innowacji Banku Inwestycyjnego w Berlinie
Program Banku Inwestycyjnego w Berlinie (Innovationsassistent der Investitionsbank Berlin) wspierający zatrudnienie rocznie do dwóch absolwentów uczelni wyższych, na przykład w celu wzmocnienia zespołu IT start-upów. Możliwe jest uzyskanie dotacji w kwocie 50% kosztów wynagrodzenia nowych pracowników, maksymalnie do kwoty 20 000 euro.
Stypendium założycielskie EXIST
Założenie firmy na uniwersytecie – stypendium założycielskie EXIST oferowane przez Ministerstwo Gospodarki i Energii. Wsparcie jest udzielane studentom, absolwentom i naukowcom z uczelni i pozauniwersyteckich instytucji badawczych. Stypendium zapewnia utrzymanie na okres jednego roku. Poza powyżej wymienionymi, istnieje wiele innych programów, które wspierają innowacyjne firmy i ich pomysły na biznes. Odnalezienie się w gąszczu programów pomocowych może być czasami trudne i rodzi pytania: który program wsparcia jest odpowiedni, czy warto wypełniać często obszerne dokumenty i opracować szczegółowy plan biznesowy? Również w tym przypadku warto skorzystać z porady eksperta.
Nawiązanie kontaktu – znalezienie odpowiedniego start-upu Najważniejsze w poszukiwaniu odpowiedniego start-upu jest znalezienie odpowiedniej firmy i odpowiedniego założyciela jako potencjalnego partnera biznesowego. Start-up powinien przekonać swoim pomysłem i pasować do strategii inwestycyjnej inwestora. Jeśli odpowiednie dopasowanie się się nie powiedzie, warto szukać dalszych możliwości. Inwestorzy mogą skorzystać w tym celu z usług klasycznych brokerów i doradców M&A, nawiązać kontakt z biurem, czy uczestniczyć w wydarzeniach branżowych organizowanych przez odpowiednie stowarzyszenia i kluby, takie jak Bundesverband Deutsche Startups e.V. czy Business Angels Deutschland e.V, czy kluby inwestycyjne zorganizowane zazwyczaj regionalnie lub online.
Istnieje również wiele państwowych lub wspieranych przez państwo przestrzeni do współpracy, think tanków, innowacyjnych HUB-ów, programów akceleracyjnych itp., które umożliwiają potencjalnym inwestorom poznawanie start-upów i ich założycieli np. w trakcie organizowanych wydarzeń.
Podsumowanie
Pomimo pojawiających się kryzysów i inflacji założenie firmy i inwestowanie w Niemczech jest nadal opłacalne. Innowacyjne i perspektywiczne modele biznesowe w dalszym ciągu pozostają w centrum uwagi inwestorów, którzy swoim wsparciem skutecznie ułatwiają skalowanie start-upowego biznesu.
Jeśli masz pytania dotyczące przedstawionych tematów, to nasz polsko-niemiecki zespół specjalizujący się w łączeniu światów startupów i corporate z radością udzieli niezbędnej pomocy.
Dr. Dominik Wagner, LL.M. Rechtsanwalt i Partner, TIGGES Düsseldorf
Marius Rosenberg Rechtsanwalt i Partner, TIGGES Düsseldorf
Tomasz Baron, LL.M. Radca prawny, TIGGES Katowice
Christian Schon Rechtsanwalt i Salary-Partner, TIGGES Düsseldorf
Kancelaria TIGGES należy do grona Firm Członkowskich Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach.
Artykuł ukazał się w czerwcowym wydaniu kwartalnika „Business HUB”.
Wersja online numeru do pobrania: CZYTAJ TUTAJ.